وضعیت ورزش معلولین در ایران

 

معلولین سازندۀ بخشی از جامعه بشری هستند هرشخصی در زندگی ممکن است به نوعی به معلولیت دچار شود.از معاولیت تعاریف زیادی ارائه شده است.سازمان بهداشت جهانی؛ "محدودیت یا عدم توانایی در انجام معمول فعالیت های روزمره را معلولیت می نامند."

به صورت میانگین حدود پنج تا شش درصد از جمعیت هر جامعه‌ای شامل افراد با نیازهای ویژه هستند که این تعداد در کشور ایران، حدود سه تا پنج میلیون نفر است.

در جوامع پیشرفته امروزی سخن از برابری حقوق انسانی اجتماعی افراد دارای معلولیت با دیگر افراد جامعه مطرح میشود و حق  آزادی و دنیای زیبا را حق همگانی می داند.

انسان وابسته به زندگی اجتماعی است و در این میان معلولین به دلیل وضعیت جسمی و یا ذهنی خود بیش از سایر اقشار جامعه به زندگی اجتماعی نیازمند هستند.

ورزش یکی از مهمترین عوامل بازگشت دوباره معلولان به جامعه است،بنابراین تقویت ورزش این قشر ضروری به نظر می رسد.

تاریخچه ورزش معلولین جهان

بیش از100 سال از ابداع ورزش های معلولین گذشته است. قرن18 و19 میلادی زمانی بود که تاثیر ورزش در سلامت معلولین کاملا شناخته شد. بعد از جنگ جهانی اول فیزیوتراپی و ورزش درمانی به اندازه اورتوپدی و جراحی مهم شده اند؛ درآن دوران به دلیل تعداد زیاد مصدومان ومعلولین جنگی، ورزش های افراد معلول جسمی وحرکتی پا به عرصه وجود نهاد. در تحقیقاتی که برای سلامتی این افراد انجام شد مشخص گردید که ورزش یکی از بهترین درمان ها برای معلولیت می باشد. 

در سال 1944  دکتر" لودویگ گوتمن"(Ludwig Guttmann) بر اساس درخواست دولت بریتانیا، بیمارستان استوک مندویل (Stoke Mandeville) یک مرکز جراحی نخاعی تاسیس کرد که ورزش یکی از درمان های موثر معلولین به حساب می آمد.

ورزش درمانی قدم اول برای ابداع ورزشهای معلولین بود که سپس به مسابقات و رقابتهای ورزشی ختم شد. در 28 جولای سال 1948، روز افتتاحیه بازیهای المپیک در لندن، روز افتتاح بازیهای استوک مندویل نیز بود و آنروز آغاز ورزشهای با ویلچر شکل گرفت.

در سال 1952، مردان کهنه سرباز دانمارکی به ورزش معلولین پیوستند و کمیته رقابتهای بین المللی استوک مندویل را تاسیس کردند. در سال 1960، تحت نظارت و حمایت فدراسیون جهانی سربازان قدیمی، گروه تحقیق بین المللی ورزش معلولین، جهت مطالعه و تحقیقات درباره ورزش معلولین تاسیس شد.

لازم ذکر است که رشته های ورزشی که در مسابقات پارالمپیک که هر چهار سال یکبار برگزار میگردد عبارتند از :تیر و کمان ، دو ومیدانی ، بوچیا ، دوچرخه سواری ، اسب سواری ، فوتبال هفت نفره ، فوتبال پنج نفره ، گلبال ، جودو ، وزنه برداری ، قایقرانی (بادبانی) ، قایقرانی (پارویی) ، تیراندازی ، شنا ، تنیس روی میز ، والیبال نشسته ، بسکتبال با ویلچر ، شمشیر بازی با ویلچر ، راگبی با ویلچر ، تنیس با ویلچر .

کمیته ملی پارالمپیک جمهوری اسلامی ایران در تاریخ 1379/11/17 با هدف توسعه ورزش جانبازان و معلولین تاسیس گردید.

همه کشورهای جهان که عضو کمیته بین المللی پارالمپیک (IPC=) هستند می بایست که برخوردار از کمیته ملی پارالمپیک باشند.در حال حاضر 144 کشور دارای کمیته ملی پارالمپیک (NPC=) بوده و عضو IPC می باشند.

معلولیت هایی که میتوانند در ورزش جانبازان و معلولین به فعالیت بپردازند عبارتند از :

1)                 قطع عضو ها

2)                 ضایعات نخاعی 

3)                 فلج مغزی ها (CP)

4)                 نابینایان      

5)                 کم توانان ذهنی

6)                 پولیو(فلج اطفال)

یک از اهداف این کمیته توجه به توسعه و افزایش تعداد ورزشکاران با رویکرد ایجاد ورزش همگانی در میان کودکان ، نوجوانان و جوانان دختر و پسر معلول می باشد که این برنامه نهایتا بر همگانی نمودن ورزش و توسعه ورزش قهرمانی منتج گردید.

کارشناسان و صاحب نظران بر رشد و توسعه ورزش معلولان تاکید زیادی دارند چون نه تنها باعث بازگشت آنها به جامعه می شود بلکه می توانددر بسیاری از مواقع باعث افتخارآفرینی کشورشان شوند.

  ایجاد بستر و راهکارهای مناسب برای اجتماعی کردن معلولان و خروج آنان از خانه ها از اهمیت بالایی برخوردار است.از دیدگاه توانبخشی ،معلولان به 3 گروه جسمی ،ذهنی و روانی و اجتماعی تقسیم بندی می شوند.در گروه توانبخشی اجتماعی ،ورزش نقش بسیار زیادی در بهبود آنان از نظر روحی دارد.

معلولان جسمی و حرکتی قشری از جامعه معلولان هستند که اغلب ذهن سالم و پویایی دارند و از انگیزه ی بالایی برخوردارند.

بی تردید فعالیت های بدنی مستمر و مناسب معلولین بر میزان برخورداری آنان از سلامتی و کاهش عوارض ثانویه معلولیت تاثیری محسوس دارد.

ورزش که در زندگی و ارتباطات اجتماعی معلولین و غیرمعلولین نقش کلیدی دارد دربرگیرنده تمامی فعالیت های فیزیکی مانند بازی تفریح ورزش سازمان یافته غیررسمی یا ورزش های محلی یا بازی هایی است که به برازندگی اندام سلامت جسمانی آرامش فکری و روانی کمک می کند.

براساس آخرین یافته های علمی زندگی بی تحرک یکی از 10 علت عمده مرگ و میر در جهان است،بی تحرکی علت عمده بسیاری از بیماری های روحی و جسمی است به طوری که از سوی سازمان بهداشت جهانی هشدار داده شده است که سالانه در جهان بیش از دو میلیون مرگ تنها به دلیل نداشتن فعالیت بدنی رخ می دهد.

بررسی های پژوهشی حاکی از آن است که ورزش و فعالیت فیزیکی سبب افزایش سلامتی جسمانی و روانی می شود. ورزش و فعالیت های فیزیکی موجب بهبودی و شادابی روحیه در بیماران روحی ـ روانی که دچار افسردگی و اضطراب هستند می شود. به علاوه اعتماد نفس بالا و شعور و آگاهی اجتماعی و خودباوری را به همراه دارد و می تواند به توانمند شدن افراد معلول بیانجامد.

افرادی که دچار معلولیت هستند زمانی که تحرک کافی نداشته باشند در معرض بیماری قلبی و عروقی ،افزایش دیابت ،اضافه وزن،خصوصا ویلچری بودن فرد خطر سرطان روده ،بالارفتن فشارخون ،اختلالات چربی ،پوکی استخوان ،افسردگی و افزایش اضطراب استرس ،فقدان اعتماد به نفس ،کاهش دقت می شود.

از جمله فواید فعالیت های جسمی ورزشی مستمر برای معلولان حرکتی

 ـ کاهش خطرمرگهای زودرس ،بیماری قلبی و فشار خون،عوارض تنفسی،دیابت و برخی از انواع سرطان ها

ـ بهبود قدرت عضلانی ،افزایش میزان تحمل و توان حرکتی ،اعتمادبنفس و خواب بهتر

ـ کمک به کاهش احساس اضطراب دل تنگی افسردگی و استرس ،کمک به کنترل ورزن و دردهای عصبی مزمن

در تحقیقاتی که در کشور آمریکا انجام شده به ازای هر یک دلار سرمایه گذاری در ورزش معلولان، سه دلار کاهش هزینه درمانی به دست می آید، این آمار در استرلیا بیش از سه دلار میباشد.

معضلات ورزش معلولین در ایران:

20 مهر 1399 خبرآنلاین خبر مهاجرت یکی دیگر از مدال‌آوران پارالمپیکی ورزشکاران معلول را منتشر کرد. محسن کائیدی، ملی‌پوش سابق پارادوومیدانی ایران که از این پس برای ترکیه مسابقه می‌دهد.

محسن کائیدی سه مدال طلا، نقره و برنز بازی‌های پارالمپیک لندن و ریو را در کارنامه دارد، اما این ورزشکار پرتاب نیزه معلولین بعد از اینکه نتوانست شرایط سخت معیشتی و بی‌توجهی مسئولان ورزش کشورمان را تحمل کند، به عضویت تیم ملی ترکیه درآمد و از آنجا که از آخرین حضورش با پرچم ایران سه سال می‌گذرد او از این پس می‌تواند با پرچم ترکیه در رقابت‌های مختلف حاضر شود. دارنده ۳۲ مدال رنگارنگ در گفتگو با تسنیم دلایل مهاجرت و پذیرفتن تابعیت ترکیه را اینگونه تشریح کرد: «به عنوان کسی که ۲۰ سال در تیم ملی ایران حضور داشتم و ۳۲ مدال جهانی، آسیایی و بین‌المللی کسب کرده‌ام، واقعاً برایم سخت بود که به کشور دیگری بروم، اما به دلیل مسائلی که پیش آوردند و بلای روحی و روانی که سرمان آمده بود، باید خداحافظی می‌کردم و تغییر فضا می‌دادم. باورتان نمی‌شود برای پارالمپیک ۲۰۱۲ لندن، حتی یک نیزه برای پرتاب نداشتم. یک بطری آب معدنی را از ماسه پر می‌کردم و به این شکل به تمریناتم ادامه می‌دادم. برخی فکر می‌کنند پول همه چیز است، اما بیشتر مواقع اهدای یک لوح تقدیر ارزش بیشتری دارد. این در حالی است که از زمان حضور در ترکیه هر بار شرایط تمرینی مورد نیاز را به مسئولان مربوط می‌گویم هیچ مخالفتی نمی‌کنند، چون به من به عنوان یک قهرمان پارالمپیک اعتماد دارند. بابت ۳۲ مدالی که در مسابقات جهانی، پاراآسیایی و پارالمپیک گرفته‌ام، فقط ۹۵۰ هزار تومان حقوق ماهانه می‌گیرم. این در حالی است که حقوق یک قهرمان پارالمپیک در ترکیه به اندازه وزیر ورزش این کشور است.»

پیش از کائیدی هم محمد خالوندی، دارنده دو طلای پرتاب نیزه پارالمپیک تابعیت ترکیه را پذیرفته بود. موج مهاجرت در بین ورزشکاران پارالمپیکی شدت بیشتری پیدا کرده و از مهمترین دلایل آن سو ء مدیریت ؛ کمبود بودجه، وضعیت بد معیشت و نبود بیمه مناسب و تبعیض میان ورزشکاران المپیکی و پاروالمپیکی میشود اشاره کرد.دو سال پیش پوریا جلالی، تیرانداز پارالمپیکی که سهمیه بازی‌های توکیو را نیز کسب کرده بعد از حضور در مسابقات جهانی این رشته در هلند به ایران برنگشت و پناهنده شد. سامان بلاغی، ملی‌پوش بسکتبال باویلچر هم پس از حضور در اردوی آلمان از بازگشت به کشور سرباز زد و به آلمان پناهنده شد.

این در حالی است که خسروی‌وفا، رئیس کمیته ملی پارالمپیک زمستان سال گذشته در واکنش به مهاجرت ورزشکاران مدعی شد در هیچ کجای دنیا به اندازه ما به ورزشکاران حقوق نمی‌دهند و تنها کشوری هستیم که اعزام‌هایش با پرواز چارتر صورت می‌گیرد!

علیرضا مختاری، دارنده مدال طلای بازی‌های آسیایی جاکارتا در رشته پرتاب وزنه است که اتفاقاً سهمیه پارالمپیک ۲۰۲۰ را نیز گرفته است. این ملی‌پوش پرتاب وزنه در گفتگو با فارس از شرایط بد خود و هم‌تیمی‌هایش می‌گوید: (ورزشکارانی که سهمیه بازی‌های پارالمپیک توکیو را کسب کرده‌اند باید همه حقوق‌شان یکسان باشد. تقسیم‌بندی‌های شانس طلا، نقره و برنز کار بسیار اشتباهی است، چون هیچ چیز قابل پیش‌بینی نیست. در حالی که المپیکی‌های سالم‌ها حقوق ماهانه می‌گیرند، برای پارالمپیکی تقسیم‌بندی مالی صورت می‌گیرد. از کجا معلوم که ورزشکاران سالم در بازی‌های المپیک مدال کسب کنند. در حق ورزشکاران جانباز و معلول اجحاف می‌شود. مسئولان می‌گویند که چرا ورزشکار ایرانی به عضویت دیگر کشور‌ها درمی‌آید، چون این ورزشکار حق دارد که از ایران مهاجرت کند، وقتی حقوقی به قهرمان داده نمی‌شود، چه کسی باید خرج خانواده ورزشکاران را بدهد. هیچ حمایتی از قهرمان جانباز و معلول صورت نمی‌گیرد و شرایط برای ادامه ورزش خیلی سخت است. )